Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsü (YYS) Belgesinin Avantajları
ÖZET
Gümrük yükümlülüklerini yerine getiren, kayıt sistemi düzenli ve izlenebilir olan, mali yeterlik, emniyet ve güvenirlilik standartlarına sahip bulunan, kendi oto kontrolünü yapabilen güvenilir firmalara gümrük işlemlerinde; alacakları sertifika kapsamında faydalanılacak izinli gönderici, izinli alıcı, ithalatta yerinde gümrükleme, onaylanmış ihracatçı, eksik beyan, kısmi teminat, götürü teminat uygulamaları, beyanın kontrolüne yönelik kolaylaştırmalar, emniyet ve güvenlik yönlü kolaylaştırmalar, gümrük mevzuatından kaynaklanan diğer basitleştirilmiş uygulamalarda bir takım kolaylık ve imtiyazlar tanıyan uluslararası bir statü verilir.
Adına sertifika düzenlenen gerçek ve tüzel kişiler bu sertifika kapsamında tanınan hak ve uygulamalardan, bizzat kendileri yararlanabilir. Söz konusu haklar ile uygulamalardan yararlanma yetkisi başka kişilere kullandırılamaz. Sertifika kapsamında tanınan hak, uygulama ve kolaylaştırmalardan yalnızca sertifikanın geçerli olduğu sürece yararlanılabilir.
ONAYLANMIŞ KİŞİ STATÜSÜ İLE YETKİLENDİRİLMİŞ YÜKÜMLÜ ARASINDAKİ GENEL FARKLAR NELERDİR?
- Yetkilendirilmiş yükümlüler onaylanmış kişilerin faydalandığı tüm izin ve yetkilerden faydalanabilirler. Yetkilendirilmiş yükümlülerin onaylanmış kişilerden farklı olarak ayrıca taşıt üstü mavi hat, ihracatta yerinde gümrükleme ve izinli gönderici yetkisinden faydalanmaları mümkündür.
- Yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası süresiz olarak düzenlenmekte olup koşulların karşılanmaya devam edip etmediği periyodik kontrollerle incelenirken, onaylanmış kişi statü belgesinin geçerlilik süresi 2 yıldır ve süre sonunda güncellenmesi gerekir.
- Onaylanmış kişi statüsüne sahip olabilmek için belirli performans (ithalat ihracat hacmi) koşullarına bakılırken, yetkilendirilmiş yükümlü olabilmek için sağlanması gereken herhangi bir performans koşulu bulunmamaktadır.
- Onaylanmış kişi statüsüne sahip olabilmek için gümrük kurallarına uyum ve mali yeterlilik şatı aranırken, yetkilendirilmiş yükümlü olabilmek için ayrıca düzgün ve izlenebilir bir kayıt düzeni ile emniyet ve güvenlik standartlarına sahip olunması gerekir.
- Yetkilendirilmiş yükümlü statüsü bir uluslararası bir uygulama olup bu statü için aranan koşullar global nitelikte olup, onaylanmış kişi statüsü daha yerel bir uygulamadır.
- Onaylanmış kişiler sahip oldukları kolaylıkları yalnızca ülkemizde kullanabilmelerine karşılık yetkilendirilmiş yükümlüler sahip oldukları kolaylıkları imzalanacak karşılıklı tanıma anlaşmaları çerçevesinde ticaret yaptıkları diğer ülkelerde de kullanabilirler.
- Yetkilendirilmiş yükümlüler, güvenilirliği tasdik edilmiş firmalar olduklarını kullanabilecekleri özel bir logo ile ilan edebilirlerken, onaylanmış kişilerin kullanabilecekleri bir logo bulunmamaktadır.
A. 1-YETKİLENDİRİLMİŞ YÜKÜMLÜ STATÜSÜNE DOĞRUDAN VE DOLAYLI FAYDALARI
YETKİLENDİRİLMİŞ YÜKÜMLÜ STATÜSÜNÜN DOĞRUDAN FAYDALARI
Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliğinde Sayılan Faydalar
- Yetkilendirilmiş yükümlü statüsü sahiplerinin aşağıdaki basitleştirilmiş uygulamalardan, ayrıca bir talebe gerek kalmaksızın, faydalanmalarına izin verilir:
- Eksik beyan usulü.
- Kısmi teminat uygulaması.
- Yetkilendirilmiş yükümlü statüsü sahiplerine beyanın kontrolüne ilişkin aşağıdaki kolaylaştırmalardan, ayrıca bir talebe gerek kalmaksızın, faydalanmalarına izin verilir:
- Yeşil hat uygulaması (Eşyanın belge kontrolüne ve muayeneye tabi tutulmaması)
- Beyannamenin belge kontrollerine tabi tutulması halinde kontrollerinin öncelikle yapılması.
- Beyanname kapsamı eşyanın muayeneye tabi tutulması halinde muayenenin öncelikle yapılması
- Yetkilendirilmiş yükümlü sertifikasına sahip kişilerin yeşil hatta işlem gören beyannamelerine ilişkin belgeler gümrük idaresine ibraz edilmez. Bu belgeler gümrük idaresince istenildiğinde ibraz edilmek üzere muhafaza edilir.
- Yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası sahiplerine ait gümrük beyannamesi kapsamı eşya diğer yükümlülere göre daha az muayeneye tabi tutulur.
- YYS-I ve YYS-II statüleri sahiplerine ait gümrük beyannamesi kapsamı ithalat ve ihracat eşyası, bu statülere sahip olmayan sertifika sahiplerine göre daha az muayeneye tabi tutulabilir.
- Yetkilendirilmiş yükümlü statüsü sahiplerine Türkiye Gümrük Bölgesine giriş ve çıkışta aşağıdaki emniyet ve güvenlik kontrollerine ilişkin kolaylaştırmalardan, ayrıca bir talebe gerek kalmaksızın, yararlanma izni verilir:
- Azaltılmış zorunlu bilgilerden oluşan özet beyan verme kolaylığı.
- Özet beyana ya da özet beyan yerine geçen belgelere veya özet beyan olarak kullanılan bilgilere dayalı emniyet ve güvenliğe ilişkin gümrük kontrollerinin azaltılması ve bu kontrollerin öncelikle yapılması.
- Yetkilendirilmiş yükümlü statüsü sahiplerine, izinli gönderici yetkisine sahip olmaları koşuluyla, ayrıca bir talebe gerek kalmaksızın, sınır kapılarından öncelikli geçiş hakkı uygulamasından yararlanma izni verilir.
- Yetkilendirilmiş yükümlü statüsü sahiplerinin aşağıdaki basitleştirilmiş uygulamalardan faydalanmalarına, talep etmeleri ve o uygulamaya ilişkin ilgili ek koşul veya koşulları da sağlamaları halinde izin verilir:
- Götürü teminat uygulaması,
- Onaylanmış ihracatçı yetkisi kapsamında;
1) A.TR Dolaşım Belgelerini Bakanlıkça yetki verilen kişi ve kuruluş tarafından düzenleme ve vize işlemi için gümrük idarelerine ibraz edilme zorunluluğu olmaksızın düzenleyebilme izni,
2) Serbest Ticaret Anlaşması yapılan ülke veya ülke gruplarıyla tercihli ticarette, Türkiye ile Avrupa Birliği arasında tarım ürünlerinin tercihli ticaretinde ve ülkemiz tarafından tek taraflı olarak tanınan Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi rejimi kapsamında gerçekleştirilen tercihli ticarette eşyanın kıymetine bakılmaksızın fatura beyanı veya EUR. MED fatura beyanı düzenleyebilme izni,
3) İhracatta yerinde gümrükleme izni,
- İzinli gönderici yetkisi
- İzinli alıcı yetkisi,
- İthalatta yerinde gümrükleme izni.
B. YETKİLENDİRİLMİŞ YÜKÜMLÜ STATÜSÜNÜN DOĞRUDAN DİĞER FAYDALARI
- Yükleme, boşaltma, eşya ve aracın beklemesi gibi maliyetler azalır.
- Gümrük idaresiyle daha iyi ilişkiler ve işbirliği artışı.
- İş ilişkileri içinde olunan kişileri daha iyi tanıyabilme.
- Sevkiyatlardaki gecikmelerde azalma.
- Daha ileri düzeyde planlama.
- Daha fazla müşteri sadakati.
- Emniyet ve güvenlik açıklarından kaynaklı vakalarda azalış.
- Hırsızlık vakalarında ve kayıplarda azalma.
- Mala zarar veriliş vakalarında azalma.
- Çalışanlarını daha iyi tanıyabilme.
- Tedarik zinciri aralarında güvenirlik ve iletişim artışı.
- Tedarik masraflarının azalması ve tedarikçilerle işbirliğinin artması.
- Sigorta masraflarının azalması.
- Eşya türüne göre sınırlama olmaksızın tam beyanlı yaygın basitleştirilmiş usulden (gümrük işlemlerinin, eşya taşıttan indirilmeden yararlanabilme)
- Gümrük Yönetmeliğinde belirlenmiş eşyanın ithalinde 6 ay öncesine kadar alınmış tahlil raporu ibraz edebilme.
- Gümrük Yönetmeliğinde belirlenmiş eşyayı tahlil sonuçları alınmadan teslim alabilme.
- Serbest dolaşıma giriş ve dahilde işleme rejimi kapsamında denizyolu konteyner taşımacılığı ile Türkiye Gümrük Bölgesine gelen yerli üretimde girdi olarak kullanılabilecek Söz konusu Tebliğ hükümlerinden yararlanacak (hammadde ve ara mamul niteliğindeki eşyaya ilişkin Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu (GTİP) listesi Bakanlık internet sitesinde duyurulur. Söz konusu listedeki değişiklik veya güncellemeler Gümrükler Genel Müdürlüğünce gerçekleştirilir.) eşyanın ilgili rejime giriş işlemlerinin Türkiye Gümrük Bölgesine gelişinden önce başlanabilmesine ilişkin usul ve esaslar çerçevesinde Yetkilendirilmiş yükümlü statüsü (YYS) sahipleri Tebliğ hükümlerinden doğrudan yararlanır.
Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsü Sahiplerine, Aşağıdaki Koşulları Sağlamak Şartıyla, Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsüne Ek olarak YYS-I Statüsü Verilir.
YYS-I Statüsü Şartları:
1) İmalatçı olmak.
2) YYS-I statüsü başvurusunun yapıldığı yıldan bir önceki takvim yılı veya YYS-I statüsü başvurusunun kayda alındığı ayın ilk gününden geriye dönük bir yıl içerisinde asgari beş milyon ABD doları tutarında ihracat yapmış olmak.
3) YYS-I statüsü başvurusunun kayda alındığı ayın ilk gününden geriye dönük bir yıl içerisinde ortalama olarak en az elli işçi istihdam ediyor olmak veya YYS-I statüsü başvurusunun yapıldığı yıldan bir önceki takvim yılı veya YYS-I statüsü başvurusunun kayda alındığı ayın ilk gününden geriye dönük bir yıl içerisinde asgari on milyon ABD doları tutarında ihracat yapmış olmak.
Gerekir.
**** (Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliğinin 4/A.)
Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsü Sahiplerine, Aşağıdaki Koşulları Sağlamak Şartıyla, Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsüne Ek olarak YYS-II Statüsü Verilir.
YYS-II Statüsü Şartları:
1) İmalatçı olmak.
2) YYS-II statüsü başvurusunun yapıldığı yıldan bir önceki takvim yılı veya YYS-II statüsü başvurusunun kayda alındığı ayın ilk gününden geriye dönük bir yıl içerisinde asgari bir milyon ABD doları tutarında ihracat yapmış olmak.
3) YYS-II statüsü başvurusunun kayda alındığı ayın ilk gününden geriye dönük bir yıl içerisinde ortalama olarak en az otuz işçi istihdam ediyor olmak veya YYS-II statüsü başvurusunun yapıldığı yıldan bir önceki takvim yılı veya YYS-II statüsü başvurusunun kayda alındığı ayın ilk gününden geriye dönük bir yıl içerisinde asgari beş milyon ABD doları tutarında ihracat yapmış olmak.
Gerekir.
D.YETKİLENDİRİLMİŞ YÜKÜMLÜ STATÜSÜNÜN DOLAYLI FAYDALARI
1.GÜMRÜK İDARELERİNE İLİŞKİN FAYDALARI
- Gümrük idarelerinin iş yükünün hafifletilmesi.
- Gümrük idaresi tarafından riskli sevkiyatlara daha çok odaklanabilmesi ve kaçakçılık faaliyetleriyle daha etkin mücadele edilebilmesi.
- Gümrüklerdeki yığılmanın önlenmesi.
- Gümrükteki eşya hareketlerinin ve araç sevkiyatlarının hızlandırılması.
2.UYGULAMANIN MAKRO EKONOMİK FAYDALARI
- Yasal ticaretin kolaylaştırılması ve yasadışı ticaretle mücadelede etkinliğin artırılması.
- Ülkenin uluslararası rekabet gücünün artması.
- Ülkenin yabancı yatırımlar için daha cazip hale gelmesi.
- Dış ticaretin hızlı ve kolay yapıldığı bir ülke olarak tanınma.
- Uluslararası piyasalarda ticaret ortaklığı olarak daha çok tercih edilme.
- Uluslararası ticaretteki emniyet ve güvenlik açıklarının azaltılması yoluyla güvenli ticaretin teşvik edilmesi.
- İşlemlerin daha az maliyetli ve daha hızlı gerçekleşmesi yoluyla ihracatın desteklenmesi.
- Uluslararası standartlarda daha etkin ve verimli çalışan, daha yüksek rekabet gücüne ve daha iyi iç kontrol süreçlerine sahip firma sayısında artış sağlanması.
3.UYGULAMANIN ULUSLARARASI FAYDALARI
- Maliyet azalışından ve süre kazanmadan kaynaklı rekabet gücü artışı.
- Yurtdışı alıcılarına eşyayı zamanında teslim edebilme.
- Uluslararası pazarlarda tedarikçi olarak daha çok tercih edilme.
- Uluslararası piyasalarda güvenilir olarak tanınma.
- Yabancı yatırımcılar tarafından iş ortaklığında tercih edilme.
- Karşılıklı tanıma anlaşması yapılan ülkelerde yetkilendirilmiş yükümlü olarak kabul edilme ve o ülkede yetkilendirilmiş yükümlüler için sağlanan ayrıcalıklardan mütekabiliyet esasına dayanılarak faydalanabilme.
YETKİLENDİRİLMİŞ YÜKÜMLÜ STATÜSÜ (YYS) BAŞVURU KOŞULLARI
Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsü (YYS)Başvuru Koşulları Aşağıdaki Başlıklar Altında Özetlemek Mümkündür.
1-Gümrük mevzuatına göre serbest bölgeler dâhil Türkiye Gümrük Bölgesinde yerleşik ve en az üç yıldır fiilen faaliyette bulunan gerçek veya tüzel kişiler ile kamu kurum ve kuruluşları yetkilendirilmiş yükümlü olabilirler.
2- Yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası başvurusu için aranacak güvenilirlik koşulu
2.1- Yönetim kurulu üyeleri, sermayesinin yüzde on ve fazlasına sahip gerçek kişiler ile gümrük ve dış ticaret işlemlerinde temsil yetkisini haiz çalışanları ile varsa sürekli olarak yurtdışında ikamet eden yabancı uyruklu; yönetim kurulu üyeleri, sermayesinin yüzde onundan fazlasına sahip gerçek kişiler ile gümrük ve dış ticaret işlemlerinde temsil yetkisini haiz çalışanlarının yönetmelikte sayılan suçlarla ilgili Kanuna muhalefetten ceza veya mahkumiyet kararı bulunmaması (Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliği G.İ.K.Y. 5/1-a, b).
2.2-Başvurunun kayda alındığı ayın ilk gününden geriye dönük üç yıl içerisinde, on ikişer aylık üç dönem ayrı ayrı olmak üzere, her bir dönem içerisinde gümrük mevzuatı ihlali nedeniyle, yönetmelikte belirtilen ceza miktarlarını aşmamış olmak (G.İ.K.Y 5/1-c, ç, d, e, f, g, ğ, h, ı), cezaların hesaplanmasında sertifika için başvuru yapacaklara dikkate alınması gereken hususlar (G.İ.K.Y 5/2) ile cezalarda başvuru sahibi lehine bazı indirimler getirilmiştir.
2.2- GİKY Madde5/i) Gümrük mevzuatı uyarınca kesinleşmiş vergi ve ceza borcu bulunmaması.
2.3- GİKY Madde5/j) Vergi mevzuatı uyarınca kesinleşmiş vergi borcu bulunmaması.
2.4- GİKY Madde5/k) İlgili mevzuat uyarınca kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu bulunmaması.
2.5- GİKY Madde5/l) Sertifika başvurusunun yapıldığı yıldan önceki takvim yılı içinde veya başvurunun yapıldığı ayın ilk gününden geriye dönük bir yıl içerisinde gümrük idaresinde en az yüz adet beyan kapsamında işlem yapılmış olması.
3- Yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası başvurusu için aranacak ticari kayıtların güvenilirliği ve izlenebilir olması koşulu
4-Yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası başvurusu için aranacak mali yeterlilik koşulu
5- Yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası başvurusu için aranacak emniyet ve güvenlik koşulu
6- Yetkilendirilmiş yükümlü statüsü sahiplerine, koşulları sağlamak şartıyla, yetkilendirilmiş yükümlü statüsüne ek olarak YYS-I statüsü YYS-II statüsü verilir.
GİKY Madde 4/A – (1) Yetkilendirilmiş yükümlü statüsü sahiplerine, aşağıdaki koşulları sağlamak şartıyla, yetkilendirilmiş yükümlü statüsüne ek olarak YYS-I statüsü YYS-I statüsü verilir:
a) İmalatçı olmak.
b) YYS-I statüsü başvurusunun yapıldığı yıldan bir önceki takvim yılı veya YYS-I statüsü başvurusunun kayda alındığı ayın ilk gününden geriye dönük bir yıl içerisinde asgari beş milyon ABD doları tutarında ihracat yapmış olmak.
c) YYS-I statüsü başvurusunun kayda alındığı ayın ilk gününden geriye dönük bir yıl içerisinde ortalama olarak en az elli işçi istihdam ediyor olmak veya YYS-I statüsü başvurusunun yapıldığı yıldan bir önceki takvim yılı veya YYS-I statüsü başvurusunun kayda alındığı ayın ilk gününden geriye dönük bir yıl içerisinde asgari on milyon ABD doları tutarında ihracat yapmış olmak.
NOT: YYS I ve YYS II statüsü dışındaki YYS başvurularında işçi istihdam şartı aranmamaktadır.
8- Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikası Başvurusu İçin Geçici Sınırlama
Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliğinin geçici 4 üncü maddesine göre; (1) Aşağıda belirtilen şartlardan en az birine sahip olmayan kişilerin 31/12/2024 tarihinden önce yapacakları sertifika başvuruları kabul edilmez;
a) 10 uncu maddenin yedinci, sekizinci, on birinci fıkraları ve yirmi üçüncü fıkrasının (a) bendinde sayılan belgelerden en az birine sahip olmak,
b) Sertifika başvurusunun yapıldığı yıldan bir önceki takvim yılı veya başvurunun kayda alındığı ayın ilk gününden geriye dönük bir yıl içerisinde;
1) Asgari beş milyon ABD doları tutarında fiili ihracat yapmış olmak.
2) Asgari yirmi milyon ABD doları tutarında toplam ihracat ve ithalat yapmış olmak.
3) Asgari yirmi milyon ABD doları tutarında toplam ithalat yapmış olmak.
c) ………………………… Yürürlükten kaldırıldı.
ç) Sivil havacılık mevzuatı uyarınca Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü tarafından bilinen gönderici olarak belirlenmiş olmak,
d) Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından verilen Ar-Ge merkezi belgesine sahip olmak,
e) Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünce verilen tamir, bakım, onarım faaliyetine ilişkin belgeye sahip olmak.
(2) Bu maddeyi ihdas eden Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce birinci fıkrada yer alan koşulları sağlamayan firmalarca yapılmış ve henüz sonuçlandırılmamış başvurular reddedilir.
